Bacak ağrısı, uzun süre hareketsiz kalmaya ya da uzun süre ayakta kalmaya bağlı olarak da görülebilen, ayak bileği ile bel bölgesi arasında kalan bölgede hissedilen sızı olarak tanımlanabilir.
Bu bölgede bulunan ağrının çok farklı sebepleri olabilir. Vücudun fazla zorlanmasına sebep olan aktivitelere bağlı olarak sıklıkla karşılaşılan bacak ağrısı, bazı durumlarda kalp krizi ve inme gibi hayati fonksiyonları etkileyen ciddi bir hastalığın belirtisi olarak da görülebilir. Bacak ağrısının yaygın sebepleri arasında “kramplar” görülür, krampları göz ardı etmemek gerekir. Kas spazmı olarak da adlandırılan bu durum, kas yorgunluğuna, vücudun susuz kalmasına ve dengesiz beslenmeye bağlı olarak ortaya çıkar. Ayrıca bel fıtığı nedeniyle de bacak ağrısı hissedilebilir.
Bacak ağrısı nedenleri arasında travma, gebelik ve çocukluk döneminde görülen büyüme atakları da bulunur. Tanı için fizik muayene, MR, ultrason, röntgen gibi radyolojik görüntüleme tetkiklerinin yanı sıra sinir ölçümü için EMG de yapılabilir.
Bacak ağrısının nedenleri
Bacak ağrılarının tekrarlar nitelikte olması, belli bir hareket ile artış göstermesi, önemli sağlık problemlerinin işareti olabilir. Damar sertliği, sinir sıkışması, bel fıtığı, huzursuz bacak sendromu, eklem sorunları, diyabet, gebelik ve çocukluk döneminde büyüme ile görülen ağrılar olarak inceleyebiliriz.
Damar Sertliği: Tansiyon, kolesterol, diyabet, sigara kullanımı ve ileri yaş gibi faktörler, damar tıkanıklığına yol açabilir. Fiziksel aktivite sırasında bir ya da her iki bacakta artan ağrı ve uyuşma hissi çoğunlukla dinlenme sırasında azalır. Damarlarda oluşan plaklara bağlı olarak kan dolaşımının yavaşlaması, bacaklarda ağrı hissine sebep olsa da bununla birlikte damar sertliği; kalp, beyin ve diğer hayati iç organlara giden damarlarda da tıkanmalara yol açar. Damar sertliği, bacak ağrısı yakınmalarının yanında; bacakta şişlik, soğukluk hissi, morarma ve açık yara oluşumu gibi şikayetlere yol açabilir.
Sinir Sıkışması: İnsan vücudunda en uzun ve geniş sinir olan siyatik sinirinin kalça bölgesinde sıkışmasına bağlı olarak genellikle bacak ağrısı görülür. Dizin üst kısmında oluşan bu ağrının yanında bacakta bulunan sinirlerin aşırı baskı altında kalmasından dolayı oluşan sinir sıkışması da bacak ağrısına yol açabilir. Karıncalanma, kas çekilmesi, yanma, uyuşma ve ağrı şeklinde belirtilerle ortaya çıkan sinir sıkışması; obezite, postür bozukluğu, aşırı egzersiz, travma gibi sebeplerden dolayı oluşabilir.
Bel Fıtığı: Omurilik kanalında daralma ya da bel fıtığı varlığında kitlesel lezyon, sinir üzerine baskı yarattığından bacak ağrısı olarak belirti gösterebilir. Omurgalar arasında yastık görevi gören disklerin, yırtılma ya da kayması ile birlikte bacağa giden sinir baskılanır. Bacaklarda güçsüzlük, kas spazmı ve bacak ağrısı şikayetleri genellikle dinlenme sırasında ve ağır yük taşırken ortaya çıkar. Omurilik kanalında oluşan daralmaya bağlı olan bacak ağrısı ise yürüyüş sırasında ortaya çıkar. Ağrının yanı sıra karıncalanma ve uyuşma gibi yakınmalara da yol açabilir.
Huzursuz Bacak Sendromu: Bacaklarda istemsiz seğirme, sürekli hareket ettirme isteği gibi belirtilerle oluşan huzursuz bacak sendromu, gece saatlerinde başlayan bacak ağrısı şikayeti ile gerçekleşir. Sinir sistemi hastalıkları arasında oldukça yaygın olarak görülen huzursuz bacak sendromuna bağlı olarak gelişen bacak ağrıları, bacağın hareket ettirilmesi ya da yürüyüş ile azalabilir.
Eklem Sorunları: Diz ekleminde var olan problemlerde ağrı, yürüyüş ve çok ayakta durma ile artış gösterir. Ağrı genellikle diz çevresindedir. Kireçlenme, eklemlerde aşınma sonucu oluşan kilitlenmeden kaynaklanır. Kalça ekleminden kaynaklanan ağrılar ise yürüyüş ile artar. Ağrı, kasık bölgesi ve uyluk kemiklerinde hissedilir.
Diyabet: Diyabet hastalarında oluşan sinir zedelenmeleri, diyabetik nöropati olarak bilinen ağrılara yol açabilir. Bu ağrılardan biri olan bacak ağrısı kendini; uyuşma, yanma ve karıncalanma olarak gösterir. Fiziksel aktivite ile birlikte ağrı şiddetinde artış görülür.
Gebelik: Gebelik dönemi belirtileri arasında sıklıkla görülen bacak ağrısı, büyük ölçüde alınan kilolardan kaynaklıdır. Anne adayının bacak kaslarının ne kadar güçlü olduğu ile bağlantılı olan bu durum özellikle ileri yaş gebeliklerinde daha şiddetli olur. Gebeliğe kilolu başlamak da hamilelikte görülen bacak ağrılarına neden olur.
Çocukluk Dönemi: Her iki alt bacakta görülen, 71 saatten kısa süren ve tekrarlayıcı nitelikte olan bacak ağrıları, çocukluk döneminde görülen büyüme ataklarından kaynaklanır. Fakat bu durumun iyi takip edilmesi gerekir. Çocukluk döneminde oluşan bacak ağrılarında şişlik, kızarıklık, morluk gibi belirtiler olmaz. Geceleri başlayan bu ağrılara, özellikle 4 ile 6 yaş aralığındaki çocuklarda sıklıkla rastlanır. Herhangi bir hastalığın işareti olmayan çocukluk dönemindeki bacak ağrıları geçicidir.
Bacak ağrısı nasıl tedavi edilir?
Hemen hemen herkesin hayatının bir bölümünde yaşadığı bacak ağrısı, aşırı hareket, hareketsiz kalma, ağır yük taşıma ve kilo artışı ile birlikte ortaya çıkar. Bu durum kas dokusunun yorulmasından ya da zayıf olmasından kaynaklanır. Bu şikayetler, dinlenme sonrasında tamamen iyileşir. Fakat bazı bacak ağrıları bacağın kendisinden kaynaklanır. Kemik, eklem, tendon, kas, sinir ve damarlarda var bazı sorunlar ağrıya yol açabilir. Kişi bacak ağrısı şikayeti ile hastaneye başvurduğunda doktor, hastanın ayrıntılı olarak fizik muayenesini yapar. Ardından gerekli gördüğünde radyolojik tetkik ister. Bazı durumlarda sinir fonksiyonelliğinin araştırılması ve sinir ölçümü için EMG yapılmasını ister. Yapılan tetkik ve değerlendirme sonucunda bacak ağrısına neden olan etken saptanır ve uygun tedavi düzenlenir.
