Fıtık başlangıcı bel veya boyun ağrısı nedeniyle doktora başvuran kişilerin sıklıkla duyduğu ifadelerden biridir. Peki nedir bu fıtık başlangıcı? Bu yazımda sizlere fıtık başlangıcını anlatmak istiyorum.
Sizin hikayeniz nedir?
Muhtemelen “fıtık başlangıcı” kelimelerini Google’da aratarak yazımı buldunuz. Beliniz veya boynunuz bir süredir ağrıyordu ya da son günlerde ağrımaya başladı. Bu nedenle doktora gitmeye karar verdiniz ama hangi doktora gideceğinizi bilemiyorsunuz. Aile hekimi mi, beyin ve sinir cerrahisi mi, ortopedi ve travmatoloji mi, FTR mi?
Belki arkadaş ve yakınlarınıza danıştınız önce veya randevu sisteminin yönlendirmesi ile bir randevu aldınız. Doktor büyük ihtimalle MR filminizi istedi ve öğrendiniz ki fıtık başlangıcınız varmış. Tedavi için ilaç, egzersiz veya fizik tedavi önerildi. Ağrılarınız belki azaldı, belki de geçmedi. Bir yandan da endişelisiniz. Fıtık başlangıcı ne demek? İlerler mi? Spor yapmama, çalışmama engel mi? Nelere dikkat etmeliyim?
Fıtık başlangıcı nedir?
Bel ve boyun fıtıklarını anlamak için biraz omurga yapısını bilmek gerekli. Omurgamızda küçük omur kemikleri üst üste dizilidir. Bu kemiklerin ön taraftaki gövde kısımları arasında disk denen esnek jelimsi yapılar vardır. Bu jelimsi yapının, omurların baskısı sonucunda patlaması ve olması gereken yerden dışarı taşması bel ve boyun fıtıklarını oluşturur.
Bel ve boyun MR filmlerinde fıtıklar derecesine göre protrüzyon, ekstrüzyon veya sekestrasyon olarak geçer. Disklerin yıpranması (dejenerasyonu) ve esnemesi (bulging) ise doktorlar tarafından hastalara genellikle fıtık başlangıcı olarak açıklanır.
Fıtık başlangıcı neden olur?
Omurlar arasındaki diskler yuvarlak, esneyebilen yapılardır. İç kısımlarında jelsi bir merkez, onun etrafında iç içe geçmiş halkalar şeklinde kuvvetli bağ dokusu lifleri yer alır.
Diskler omurga hareket ettikçe çeşitli kuvvetlere maruz kalırlar. Dönme ile eğilmeyi aynı anda içeren hareketler diskleri daha fazla zorlar. Diskin kenar kısmındaki lifler tekrarlayan gerilme ve sıkışmalar sonucu düzensizleşebilir ve yırtılabilir. Aniden oluşan şiddetli bir travma da disk hasarı yapabilir.
Yaşlanma, kireçlenme (spondiloz) gibi nedenlerle diskin su oranı ve esnekliği azalabilir. Sigara içmek, şeker hastalığı gibi faktörler diskin beslenmesini bozarak yıpranmasına zemin hazırlayabilir.
Bel-boyun fıtıkları sinir köklerine baskı ile ağrı yapabilir. Fıtık oluşmasa bile diskin hasarlanması (fıtık başlangıcı) bazı iltihabi moleküllerin üretilmesine neden olabilir. Bu iltihabi reaksiyon da sinir dokusunu rahatsız edip ağrı üretebilir.
